Tin nhắn |
|
| Bạn để lại lời nhắn--15 sec30 sec1 min2 min |
<a href="http://www.histats.com" target="_blank"><img src="http://s4.histats.com/stats/0.gif?788276&1" alt="web statistics" border="0"></a>HƯỚNG DẪN HỌC SINH VIẾT CÔNG THỨCHÓA HỌC VÀ PHƯƠNG TRÌNH HÓA HỌC Ở MÔN HÓA HỌC TRUNG HỌC CƠ SỞ
I. ĐẶT VẤN ĐỀ: Hóa học là môn học có rất nhiều ứng dụng vào đời sống, nó tương quan đến nhiềumôn học (sinh học, vật lí, …) nhiều lĩnh vực khác; vào sản xuất xãhội và môi trường, hóa học là môn học hấp dẫn và lôi cuốn đối vớinhững học sinh nắm bắt được kiến thức , luôn tư duy, tìm tòi để giảithích các hiện tượng tương quan đến đời sống, mặc dù ứng dụng trướcmắt còn mơ hồ trừu tượng vì học sinh chưa thấy được sự cần thiếtcủa môn học sau này cho nên Hóa học là môn rất khó và nhàm chán đốivới những học sinh ko hiểu bài, không thích học, lười biếng hoặchọc thuộc lòng mà ko nắm được quy tắc của nó. Chúng ta đã biết nội dung của một bài học lạidài và kiến thức khá trừu tượng, bài tập lại nhiều. Điều này đãgây ko ít khó khăn đến người học lẫn người dạy (vì thời gian sửabài tập và hướng dẫn làm bài tập ko nhiều). Vì vậy mà nhữnghọc sinh trung bình, yếu, kém kiến thức hóa học bị hỏng. Như vậyphải làm thế nào để mang đến học sinh ko mất những kiến thức? Khôngnhững học sinh tự phấn đấu học tập mà tức thì chính bản thân GV làngười hướng dẫn giúp học sinh lĩnh hội kiến thức cũng cần phải thayđổi phương pháp dạy sao cho phù hợp với từng bài, với học sinh củatrường ta. Vào một tiết học, giỏi trong một tiết kiểm tra điều cóviết các công thức hóa học và viết phương trình hóa học chiếm tỉlệ cao. Điều đó mang lại thấy công thức hóa học nó rất quan tiền trọng khi họcmôn hóa qua những bài kiểm tra thì kết quả bài làm của học sinh rấtyếu, vì sao của những bài kiểm tra yếu, kém đó là bởi học sinhchưa viết đúng công thức hóa học, cho nên việc giúp học sinh viếtđúng công thức hóa học và phương trình hóa học là đều hết sức cầnthiết và vô cùng ý nghĩa khi học môn hóa học. Qua nghiên cứu tìmhiểu tôi phát hiện ra lý do vì sao học sinh học yếu: - ko nhờ kiến thức cũ (kí hiệu hóa học, tênnguyên tố, hóa trị, …) - ko biết cách lập công thức hóa học củahợp chất và đối kháng chất. - không biết ghi chất tạo thành. Từ những nhận định trên tôi đã tiến hành hướngdẫn học sinh các cách sau đây. II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ: 1. Cách hướng dẫn học sinh viếtcông thức hóa học và phương trình hóa học: Muốnviết một phương trình hóa học (PTHH) hoàn chỉnh gồm có chất tham giavà chất tạo thành, mà chất được biểu diễn bởi công thức hóa học(CTHH) còn CTHH được xây dựng bởi những kí hiệu hóa học (KHHH). Bởi đóđể học sinh viết được CTHH và PTHH thì nền tản cơ bản nhất các emphải nắm và học thuộc: KHHH, tên nguyên tố, hóa trị, phân biệt kimloại và phi kim. * Giáo viên yêu thương cầu học sinh làmtheo mẫu sau: Tên nguyên tố | Kí hiệu hóa học | Hóa trị | Kim loại | Phi kim | NTK |
Nhôm | Al | III | x | | 27 |
Đồng | Cu | II | x | | 64 |
Clo | Cl | I | | x | 35,5 |
Ở bảng tính chảy có:
+ Hóa trị các gốc axít
+ Hóa trị các nhómHiđroxit (-OH)
Yêu cầu các em học thuộc2 bảng trên (bước 1)
Yêu cầu các em với theokhi đi học, nếu không nhớ, lấy ra xem lại (bước 2)
> Và qua nhiều lần cácem làm bài nhớ lâu.
Lập công thức hóa học
a. Lập CTHH của đơn chất:
Công thức tổng quát: Ax
A: KHHH của nguyên tố
x: chỉ số nguyên tử
* Trường hợp 1: Các đơnchất có thể khí như oxy, Hiđro, clo, nitơ, … thì phân tử ở dạng nguyêntử (có 2 nguyên tử) ví dụ cách ghi: O2, H2, Cl2,N2, …(x=2)
Lưu ý chỉ số được ghimép mặt phải KHHH, khoảng ½ trở xuống.
* Trường hợp 2: Đối vớinhững đơn chất là kim loại hoặc phi kim ở thể rắn (cacbon, giữ huỳnh,photpho, …) thì phân tử chỉ có một nguyên tử (x=1) đề xuất KHHH cũng chínhlà CTHH của nguyên tố đó.
Ví dụ:
+ Fe, Cu, Mg, …
+ C, S, P, ….
> Đều có x=1
Đối với CTHH ở dạng đơnchất học sinh thường giỏi sai nhất ở trường hợp sau:
Khí Oxi > O sai mà đúnglà O2
Khí Hiđro >H mà đúnglà H2
Khí Clo > Cl mà đúnglà Cl2
Cho đề xuất giáo viên cần nhấnmạnh ở trường hợp 1
b. Lập CTHH của hợp chất:
Có 2 trường hợp: Hợpchất gồm 2 nguyên tố, hợp chất gồm 3 nguyên tố trở lên.
Công thức tổng quát: AxByCz(ABC: KHHH của nguyên tố)
x, y, z: Chỉ số nguyên tửcủa nguyên tố (A, B, C)
* Trường hợp 1: Lập CTHHcủa hợp chất 2 nguyên tố: có những cách sau đây:
b1. Cách theo SGK:
VD: Lập CTHH của hợp chất2 nguyên tố Cacbon (IV) và oxi (II)
Cách làm:
- Công thức tổng quát: CxOy(1)
- Áp dụng qui tắc hóatrị: IV.x=II.y
- Lập tỉ lệ: x/y=2/4=1/2
Chọn x=1, y=2 và cố kỉnh vào(1) ta được CO2
b2. Theo phương phápđường chéo:
Hóa trị của nguyên tốnày là chỉ số của nguyên tố cơ và ngược lại.
VD: Lập CTHH của Cacbon(IV) và O (II)
Cách làm:
CO: Ta nhân chéo: C2O4( 1-1 giản mang đến 2: chìsố vào CTHH phải là số đơn giản nhất ta được CO2
Tóm lại: teo > CO2
VD: Lập CTHH của nhôm (III)và O(II)
Ta có AlO > Al2O3
> Nhận xét: Cách làmnày đối chọi giản dễ dàng và rất nhanh, nên hầu hết học sinh đều chọncách này.
* giữ ý một số trườnghợp sau:
- Trường hợp 2 nguyên tốcó hóa trị bằng nhau: thì chỉ số bắng 1 (x, y = 1 không ghi)
VD:MgO > MgO (Mg (II) O(II))
KCl > KCl (K (I) Cl(I)
- Trường hợp 2 nguyên tốkhông có hóa trị bằng nhau:
+ Một vào 2 nguyên tố cógiá trị lẻ (1, 3, 5, ….) ta nhân chéo trực tiếp: không đơn giản.
VD: AlO > Al2O3
ZnCl > ZnCl2
+ Nếu nhị nguyên tố đềucó hóa trị chẵn (2, 4, 6, …) thì ta solo giản cho hai bước trước khinhân chéo.
VD: SO > S2O4(Đơn giản mang đến 2 >SO2)
SO > S2O6 (đơn giản đến 2 >SO3)
Trong trường hợp 2: lậpCTHH của hợp chất gồm 3 nguyên tố trở lên.
CTTQ: AxByCz
Lưu ý:
- Những gốc: = SO4;= SO4; = HCO3; = PO4
- Nhóm: - OH
Thì coi chúng như là Btrong CTTQ. Nên áp dụng giống như hợp chất có 2 nguyên tố trở lên.
Trường hợp có hóa trị bằng nhau: Chỉsố bắng 1 (không ghi)
Ví dụ:NaNO3>NaNO3
CaCO3 >CaCO3
- Trường hợp có hóa trịkhông bằng nhau.
+ Có hóa trị lẽ: Thìnhân chéo trực tiếp.
Ví dụ: AlSO4> Al2(SO4)3
NaNO3 > NaNO3
> Nhận xét: Đối vớitrường hợp này HS thướng thiếu dấu ngoặc đơn hoặc sự dụng không đúngchỗ, bởi vì đó giáo viên thường hướng dẫn học sinh như sau: Trường hợp códấu ngoặc lúc chúng thõa mãn hai điều kiện:
+ Chỉ số phải lớn hơnhoặc bằng 2
+ Gốc axit, nhóm, … phảicó từ nhì nguyên tố trở lên.
Ví dụ: Mg3(PO4)3,Al2(SO4)3, Ca3(PO4)2,…
Qua nhiều lần thực hiệnthì học sinh đã làm được, giáo viên chuyển sang hướng dẫn các emviết phương trình hóa học.
2. Cách viết phương trình hóa học:
* Viết sơ đồ phản ứng:Thường gẳp ở dạng sau:
a. Đơn chất + đơn chất:
Ví dụ: Al + O2> Al2O3 hoặc (O2 + Al > Al2O3)
Zn + Cl2 > ZnCl2
Đối với trường hợp nàyhọc sinh thường sai: Oxy ghi O (đúng là O2) Clo thường ghi làCl (đúng là Cl2)
Và thường ko biết ghinguyên tố nào trước (cho bắt buộc GV phải hướng dẫn học sinh kim loại viếttrước phi kim).
b. Đơn chất – hợp chất:
Ví dụ: Zn + HCl > ZnCl2+ H2
fe + CuSO4 > FeSO4 + Cu
Đối với những trường hợpnày GV cần phải giải thích tính mạnh yếu của kim loại dựa vào dãyhoạt động BEKETOV
+ Zn mạnh hơn Hiđro yêu cầu đẩyđược hiđrô ra khỏi
+ fe mạnh rộng đồng phải đẩyđược đồng ra khỏi muối
Ngoài ra GV cần lưu ýnhững kim loại rất mạnh như (K, Na, Ca) còn có khả năng đẩy Hiđrô rakhỏi nước
Ví dụ: mãng cầu + H2O> NaOH + H2
(H-OH)
c. Hợp chất + hợp chất:
Ví dụ: NaOH + FeCl2> NaCl + Fe(OH)2
CaCO3 + HCl >CaCl2 + CO2 + H2O
(H2CO3)
Chúng trao đổi thành phầnhóa học lẫn nhau như mãng cầu và Fe, và muối Cacbonat + axit > CO2+ H2O thực chất đó là H2CO3 là axit khiphân li tạo thành sản phẩm (GV có thể chứng minh bằng thì nghiệm chohọc sinh thấy chất khí bay lên khi cho HCl vào bột CaCO3
Tóm lại: Đối với việclập CTHH và viết PTHH đòi hỏi học sinh phải thường xuyên rèn luyệnthì mới có hiệu quả cao.
III. KẾT QUẢ
Với cách hướng dẫn nhưtrên tôi đã áp dụng từ năm học 2006 – 2007 và thấy học sinh có nhữngtiến bộ rõ rệt, hiểu bài và nhớ rất nhanh, tiết học sinh động hơn,học sinh thích thú học hơn và xây dựng bài nhiều hơn.
Xem thêm: Trong Máy Phát Điện Xoay Chiều Hoạt Động Thì Roto, Máy Phát Điện Xoay Chiều Hoạt Động Như Thế Nào
Đây là bảng kết quả sosánh trước và sau thời điểm áp dụng cách dạy này (dựa vào kết quả kiểmtra)
Năm học | Tỉ lệ học sinh từ 5.0 trở lên |
2003-2004 | 65,2% |
2004-2005 | 69,1% |
2005-2006 | 87,8% |
Mặc dù có nhiều cố gắngtrong suy nghĩ tìm tòi cách dạy, tuy vậy vẫn còn nhiều hạn chế,rất mong muốn sự đóng góp chân thành của BGH, của tất cả thầy cô đồngnghiệp để chất lượng giáo dục trường ta ngày một nâng cao.
Nhacai789 - Nhà cái uy tín nhất VN 2022