Bài 1. Gen, mã di truyền và quá trình nhân đôi ADN
A. định hướng về gen với mã di truyền
I. Gen
Gen là một đoạn phân tử ADN mang thông tin mã hóa cho một chuỗi pôlipeptit hay ARN.
Bạn đang xem: Soạn bài sinh 12 bài 1
Từ tư tưởng gen ta thấy: ren có bản chất là ADN, trên một phân tử ADN chứa tương đối nhiều gen.
1. Kết cấu chung của ren cấu trúc
Mỗi gen cấu tạo bởi những đơn phân A, T, G, X; tất cả hai mạch polinucleotit, mà lại chỉ gồm mạch nơi bắt đầu (3" → 5") mang tin tức mã hóa cho các axit amin, mạch còn sót lại được call là mạch bổ sung.
Mỗi gen mã hóa prôtêin tất cả 3 vùng trình trường đoản cú nuclêôtit:
Vùng điều hòa: nằm ở đầu 3’của gen, có tín hiệu đặc biệt quan trọng giúp ARN polimeraza nhận thấy và link để khởi động quá trình phiên mã và cất trình tự nucleotit kiểm soát, điều hòa quy trình phiên mã.
Vùng mã hoá: gồm những đoạn gen kết cấu mang tin tức mã hóa các axit amin.
Vùng kết thúc: nằm tại vị trí đầu 5" của mạch mã gốc mang tín hiệu xong phiên mã.
2. Riêng biệt gen sống sinh đồ dùng nhân sơ và sinh vật nhân thực
Gen ở SVNS với SVNT các có cấu trúc 3 phần giống hệt nhưng chúng rõ ràng với nhau bởi cấu tạo vùng mã hóa:
Vùng mã hóa liên tục (gen ko phân mảnh): tất cả ở sinh vật dụng nhân sơ.
Vùng mã hóa không tiếp tục (gen phân mảnh): gồm ở sinh trang bị nhân thực. đa phần các ren của sinh đồ dùng nhân thực tất cả vùng mã hóa ko liên tục, những đoạn mã hóa axit amin (exon) cùng không mã hóa axit amin (intron) xen kẹt nhau.
II. Mã di truyền
1. Khái niệm
Mã di truyền là trình tự chuẩn bị xếp các nucleotit trong ren (trong mạch khuôn) qui định trình tự sắp xếp những axit amin vào prôtêin.
Mã di truyền là mã bộ bố được gọi trên cả ADN cùng mARN (cứ cha nucleotit đứng ngay thức thì nhau thì mã hóa cho 1 axit amin).
Ví dụ: mã cội là 3’-TAX-5’→ mã sao (codon) là: 5’-AUG-3’ → mã đối mã (anticodon) là UAX – Met.
2. Đặc điểm của mã di truyền
Mã dt là mã bộ ba, có tính phổ biến, tính quánh hiệu cùng tính thoái hóa.
Bằng thực nghiệm những nhà công nghệ đã xác định được đúng chuẩn có 64 bộ ba.Trong đó:
61 bộ cha mã hóa cho đôi mươi axit amin.
3 bộ cha không mã hóa mang đến axit amin như thế nào được điện thoại tư vấn là bộ cha kết thúc. Trong quy trình dịch mã lúc riboxom tiếp xúc với những bộ ba xong xuôi thì những tiểu phần của riboxom tách nhau ra và quá trình dịch mã kết thúc.
B. Quy trình nhân đôi AND
I. Khái niệm
Nhân song ADN là quy trình tạo ra hai phân tử ADN con có cấu tạo giống hệt phân tử ADN bà bầu ban đầu.
Quá trình nhân đôi rất có thể diễn ra làm việc pha S kì trung gian của chu kì tế bào (trong nhân của sinh đồ gia dụng nhân thực) hoặc quanh đó tế bào hóa học (ADN xung quanh nhân: ti thể, lục lạp) để sẵn sàng cho phân loại tế bào.
Quá trình nhân đôi ADN diễn ra theo những nguyên tắc:
Nguyên tắc xẻ sung: A – T, G – X.
Nguyên tắc chào bán bảo toàn: trong những phân tử ADN bé thì một mạch là mới tổng vừa lòng còn mạch kia là của ADN mẹ.
Nguyên tắc nửa gián đoạn: một mạch được tổng thích hợp liên tục, còn mạch kia bị tổng hòa hợp từng đoạn một kế tiếp các đoạn mới được nối vào nhau.
Vai trò: giúp cho tin tức di truyền từ rứa hệ này sang chũm hệ không giống được truyền đạt nguyên vẹn.
Các yếu tố tham gia:
Hai mạch solo của phân tử ADN mẹ.
Các nucleotit thoải mái trong môi trường (A, T, G, X) nhằm tổng vừa lòng mạch new và các ribonucleotit A, U, G, X để tổng thích hợp đoạn mồi.
Hệ thống các enzyme gia nhập vào quá trình tái bạn dạng gồm:
| Enzyme | Chức năng |
| Gyraza, Helicaza | Gyraza (tháo xoắn phân tử ADN mẹ), Helicaza (cắt các liên kết hiđrô giữa hai mạch đối kháng của phân tử ADN chị em để lộ mạch khuôn, tạo thành chạc bố tái bản) |
| ARN pôlimeraza | Tổng vừa lòng đoạn mồi ARN bổ sung với mạch khuôn |
| ADN pôlimeraza | Gắn các nuclêôtit tự do ngoài môi trường xung quanh vào links với những nuclêôtit mạch khuôn nhằm tổng hòa hợp mạch mới |
| Ligaza | Nối các đoạn Okazaki thành mạch mới |
II. Quá trình nhân song ADN
Quá trình nhân đôi ADN được ra mắt theo trình tự bao gồm 3 bước sau:
Bước 1: Phân tử ADN mẹ tháo xoắn:
Nhờ các enzim túa xoắn, 2 mạch 1-1 của phân tử ADN mẹ bóc tách nhau dần tạo cho chạc chữ Y và để lộ ra 2 mạch khuôn, trong đó một mạch có đâu 3’, còn mạch kia gồm đầu 5’.
Bước 2: Tổng hợp các mạch ADN mới:
Enzim ARN-pôlimeraza tổng hòa hợp đoạn mồi, tiếp theo enzim ADN-pôlimeraza lần lượt liên kết các nuclêôtit trường đoản cú do từ môi trường xung quanh nội bào với các nuclêôtit trên mỗi mạch khuôn theo nguyên tắc bổ sung. Bởi vì enzim ADN-pôlimeraza chỉ tổng vừa lòng mạch new theo chiều 5’ → 3’ nên:
Trên mạch khuôn có đầu 3’ thì mạch bổ sung được tổng thích hợp liên tục theo chiều 5’→ 3’cùng chiều với chiều tháo xoắn.
Trên mạch khuôn có đầu 5’ thì mạch bổ sung được tổng hợp ngắt quãng tạo nên các đoạn ngắn gọi là đoạn Okazaki cũng theo chiều 5’→ 3’ ngược hướng với chiều dỡ xoắn, sau đó những đoạn này được nối lại với nhau nhờ vào enzim nối ADN – ligaza.
Bước 3: hai phân tử new được sản xuất thành
Mạch mới tổng hợp đến đâu thì 2 mạch solo (một mạch được tổng hợp cùng một mạch cũ của phân tử ban đầu) đóng xoắn lại với nhau sinh sản thành nhị phân tử ADN con.
Kết thúc quy trình nhân đôi: Hai phân tử ADN nhỏ được chế tạo ra thành có cấu tạo giống như nhau và tương tự ADN bà mẹ ban đầu.
Ở sinh đồ gia dụng nhân thực, quá trình nhân đôi ra mắt ở nhiều điểm tái bản khác nhau (nhiều đơn vị chức năng tái bản). Ở sinh đồ gia dụng nhân sơ chỉ xảy ra tại một điểm (đơn vị tái bản).
Chú ý:
Mỗi đơn vị chức năng tái bạn dạng gồm bao gồm hai chạc chữ Y phát sinh xuất phát điểm từ 1 điểm mở đầu và được nhân song theo hai hướng.
Trong một đơn vị chức năng tái bản số đoạn mồi cung cấp cho quá trình nhân đôi bằng số đoạn okazaki + 2.
Xem thêm: Bộ Đề Thi Giữa Kì 1 Lớp 4 - 70 Đề Thi Giữa Kì 1 Lớp 4 Môn Toán Năm 2021
Ý nghĩa của quy trình nhân đôi:
Nhân đôi ADN trong pha S của kì trung gian để sẵn sàng cho quy trình nhân song nhiễm sắc thể và sẵn sàng cho quá trình phân chia tế bào.
Nhân song ADN lý giải sự truyền đạt thông tin di truyền một cách chính xác qua những thế hệ.